• مناطق قابل استفاده با استفاده از پروتون تک سنسوره

  1. منطقه نظامی (مین، پناهگاه، اتاق و مهمات پنهان دفن شده)
  2. ایمنی (اسلحه دفن شده و جسد دفن شده)
  3. جستجو و نجات (تشخیص زنده در زیر بهمن، سقوط بهمن، رانش زمین)
  4. منطقه ساخت و ساز (بررسی خاک و اندازه گیری مقاومت خاک)
  5. کاوش در حفاری باستان شناسی (قبل از کاوش، تعریف فضاهای فلزی)
  6. مناطق سرگرمی زیرزمینی و تعبیه‌های درون آب (دریاچه دنیز آکارسو)

مقاله مرتبط : فلزیاب سی تی ایکس CTX 3030

اصول کارکرد مگنومتر پروتونی:

1. قطبی شدن پروتون‌ها: سنسور دستگاه حاوی مایعی غنی از پروتون‌های هیدروژن (مانند آب یا بنزین) است. یک جریان الکتریکی کوتاه‌مدت از طریق کویل اطراف این مایع عبور می‌کند که باعث می‌شود پروتون‌ها به صورت موقت در یک جهت خاص (قطبی) قرار گیرند.
2. پیشروی لارمور (Larmor Precession): پس از قطع جریان، پروتون‌ها شروع به چرخش (پیشروی) حول جهت میدان مغناطیسی طبیعی زمین می‌کنند. فرکانس این چرخش، مستقیماً با قدرت میدان مغناطیسی محیطی متناسب است (به این پدیده “پیشروی لارمور” می‌گویند).
3. اندازه‌گیری فرکانس: دستگاه فرکانس این پیشروی را اندازه‌گیری می‌کند و آن را به یک مقدار میدان مغناطیسی (بر حسب نانوتسلا – nT) تبدیل می‌کند.
4. شناسایی ناهنجاری: با گرفتن اندازه‌گیری‌های متعدد در یک شبکه (Grid) مشخص روی زمین، اپراتور می‌تواند نقشه‌ای از تغییرات میدان مغناطیسی ایجاد کند. هرگونه ناهنجاری (anomaly) یا انحراف قابل توجه از میدان مغناطیسی طبیعی، می‌تواند نشانه‌ای از وجود چیزی در زیر زمین باشد.

مقاله مربوط : پروتون تک سنسور

محدودیت‌های فلزیاب پروتون تک سنسوره در گنج‌یابی:

• عدم تشخیص مستقیم طلا و نقره: مهمترین محدودیت این است که مگنومترهای پروتونی (چه تک سنسوره و چه گرادیومتر)، به طور مستقیم و با اطمینان، فلزات غیرآهنی مانند طلا و نقره را تشخیص نمی‌دهند. این فلزات غیر مغناطیسی هستند و تأثیر بسیار ناچیزی بر میدان مغناطیسی زمین می‌گذارند. اگر طلایی در کنار یک شیء آهنی بزرگ باشد یا در داخل یک حفره مدفون شده باشد، دستگاه ممکن است ناهنجاری را تشخیص دهد، اما دلیل آن حضور آهن یا حفره است، نه طلا.
• تفسیر پیچیده داده‌ها: تفسیر دقیق نقشه‌های مغناطیسی نیازمند دانش و تجربه تخصصی در ژئوفیزیک و باستان‌شناسی است. هر ناهنجاری به معنای گنج نیست و می‌تواند ناشی از عوامل طبیعی یا انسانی بی‌ارزش باشد.
• حساسیت به نویز محیطی: مگنومترهای تک سنسوره به نویزهای مغناطیسی محیطی (مانند خطوط برق، خودروها، حصارهای فلزی، و حتی تغییرات روزانه میدان مغناطیسی زمین) بسیار حساس هستند که می‌تواند دقت را کاهش دهد. (گرادیومترها در این زمینه بهتر عمل می‌کنند.)
• نیاز به حرکت منظم: برای ایجاد یک نقشه معنی‌دار، اپراتور باید دستگاه را در یک الگوی شبکه‌ای منظم و با فواصل ثابت حرکت دهد.
• فقط برای اهداف بزرگ و عمیق: برای اهداف کوچک و سطحی مناسب نیستند و برای آن‌ها فلزیاب‌های VLF یا PI کارآمدترند.

ویژگی‌ها و مشخصات عمومی (یک مگنومتر پروتونی تک سنسوره):

• حساسیت (Sensitivity): معمولاً در حد نانوتسلا (nT) بیان می‌شود (مثلاً 0.1nT یا 1nT). هرچه عدد کمتر باشد، حساسیت بالاتر است.
• محدوده اندازه‌گیری: محدوده میدان مغناطیسی که دستگاه می‌تواند اندازه‌گیری کند (مثلاً 20,000 تا 100,000 نانوتسلا).
• نرخ نمونه‌برداری (Sampling Rate): تعداد اندازه‌گیری‌ها در هر ثانیه (مثلاً 1 ثانیه، 0.5 ثانیه).
• حافظه داخلی: برای ذخیره داده‌های اندازه‌گیری شده.
• GPS داخلی: برای ثبت موقعیت دقیق هر نقطه اندازه‌گیری.
• نرم‌افزار پردازش داده: برای انتقال داده‌ها به کامپیوتر و تولید نقشه‌های سه‌بعدی یا دو‌بعدی.
• طراحی: معمولاً شامل یک میله سنسور (عمودی)، یک واحد کنترل (با صفحه نمایش LCD) و باتری.

مقاله مرتبط : ردیاب فرکانسی M2R II

جمع‌بندی:

فلزیاب پروتون تک سنسوره (مگنومتر پروتونی) یک ابزار ژئوفیزیکی قدرتمند برای شناسایی ناهنجاری‌های مغناطیسی در عمق است که می‌تواند ناشی از توده‌های بزرگ آهن، حفره‌ها، یا خاک‌های دس